Maar liefst vijf van de zeven Drechtsteden hielpen we met een implementatieplan van de gedragscode Stadswerken. Naast ecologische werkprotocollen op papier, leverde dat een gloednieuwe digitale gedragscodetool op. Deze tool genereert met een paar klikken een ecologische werkinstructie op maat en fungeert als ecologisch logboek. Zo is aantoonbaar zorgvuldig handelen geborgd. De tool heeft potentie ook buiten de Drechtsteden breed te worden ingezet. Dat belooft wat! 

De juridische kaders van de natuurwetgeving toepassen in de dagelijkse praktijk van het groenonderhoud binnen een gemeente en aantoonbaar zorgvuldig handelen. Dat kan een hele opgave zijn. Het werken onder een gedragscode biedt handvatten en de gedragscode van Stadswerk is een knappe vertaling van de abstracte natuurwetgeving naar de dagelijkse praktijk. Het credo ‘niet doden, verstoren, vangen of vernielen van in het wild levende dieren of planten’ krijgt daarin concreet vorm. Je ziet bijvoorbeeld welke werkzaamheden je wel of juist niet kunt doen, in welke periode specifieke werkzaamheden niet mogen worden uitgevoerd of welke voorzorgsmaatregelen je moet nemen om soorten niet te verstoren. Toch vraagt het toepassen in een ecologische werkinstructie nog steeds veel werkvoorbereiding en expertise.

Van gedragscode naar ecologische werkinstructie op maat…

Ecologische en juridische kennis, kaarten en planning moeten allemaal samenkomen in een goede ecologische werkinstructie. Om dit proces te vergemakkelijken, sloegen de vijf Drechtsteden samen met ons de handen ineen voor het maken van een implementatieplan gedragscode. Daarin ligt vast welke impact de gedragscode heeft op de dagelijkse praktijk binnen de gemeentes. Bijvoorbeeld wie waarvoor verantwoordelijk is en hoe je de werkzaamheden documenteert. Zo kunnen de Drechtsteden het zorgvuldig handelen borgen.

… en van papier naar praktijk

In eerste instantie was het plan drie verschillende ecologische werkprotocollen te maken, gericht op het werken in kruidige begroeiingen, houtige begroeiingen en wateren en oevers. Met onder meer up-to-date kaartmateriaal waarop je ziet waar binnen de gemeentes (beschermde) soorten planten en dieren voorkomen. En met heldere overzichten van de maatregelen die je moet nemen om een specifieke soort te beschermen en een update van de beheervakken en -maatregelen.

Hoe maakt de gedragscodetool het werk makkelijker?

Al snel kwamen we erachter dat een extra berg papier het werk in de praktijk niet bepaald eenvoudiger maakt. Daar komt bij dat binnen de natuurwetgeving én de gemeentelijke beheerplannen allerlei veranderingen ophanden zijn. We zouden nog niet klaar zijn of er zou alweer een update nodig zijn om de nieuwe situatie in kaart te brengen. We hebben een systeem nodig dat mee kan veranderen met deze updates. De kennis van Sander Kristalijn kwam vervolgens goed van pas. Als directeur productontwikkeling denkt hij vanuit de praktijk na over innovatieve oplossingen die handzaam en bruikbaar zijn en niet alleen op papier een oplossing lijken. Sander: “Door vroeg in het proces de juiste vragen te stellen aan onze opdrachtgevers en de werkelijke behoefte van de beheerders te achterhalen, kwamen we samen met onze opdrachtgever op het idee van een digitale gedragscodetool.” De tool is bedacht en gemaakt door onze software-ontwikkelaars, die de ideeën van onze ecologen en adviseurs om kunnen zetten in digitale oplossingen.

Ecologische-werkinstructie-generator

De gebruiksvriendelijke tool, beschikbaar op allerlei devices, dus ook in het veld op je mobiel, versimpelt het proces van werkvoorbereiding en maakt daarmee het werk bij de groendienst efficiënter. Kees Jan van Zwienen, groenbeheerder bij gemeente Papendrecht: “Ik vind zo’n tool eigenlijk onmisbaar om efficiënt werkprotocollen op te kunnen stellen voor specifieke maatregelen op een bepaalde tijd en plaats. Het werken volgens de natuurwetgeving is namelijk erg complex en vereist kennis en expertise bij allerlei mensen in de organisatie. Met gezond verstand en werken vanuit de goede intentie om minimaal te voldoen aan wet- en regelgeving zijn we er immers niet. We moeten ook kunnen aantonen dat we volgens de protocollen werken en daarvoor heb je een soort logboek nodig. In de praktijk is dat een flinke uitdaging. De tool is het antwoord op al die dingen, daar ben ik van overtuigd.”

Protocol binnen een paar klikken

De tool werkt eenvoudig: je voert in wat je waar en wanneer gaat doen en vervolgens rolt er een ecologische werkinstructie op maat uit, als een recept dat je kunt volgen. Ook als je ecologisch minder onderlegd bent, kun je dus een werkinstructie maken volgens de geldende protocollen. De tool bespaart tijd en benodigde expertise en maakt de ecologische afwegingen voor je. Kees Jan: “Bovendien gaat het documenteren van de werkzaamheden, heel belangrijk als het gaat over aantoonbaar zorgvuldig handelen, heel gemakkelijk en eenduidig in de digitale omgeving. Dat is fijn voor de voormannen, die de focus hebben op het werk buiten.” Het hele dossier is in de tool aanwezig en daarmee functioneert de tool ook als ecologisch logboek. Dat betekent dat je je aantoonbaar zorgvuldig handelen áltijd kunt borgen. Kees Jan vult aan: “Groenonderhoud en wetgeving liggen regelmatig onder een vergrootglas. Dankzij de heldere informatie in de tool kunnen we, desnoods ter plekke, uitleggen wat we buiten aan het doen zijn en hoe onze manier van werken minimaal voldoet aan de wet- en regelgeving. Zo kunnen we dus laten zien hoe de gemeente rekening houdt met de natuurwaarden. De tool helpt ons bij zorgvuldig groen onderhoud en is belangrijk voor de juiste beeldvorming.”

Het belang van goede nazorg

Met een slimme tool alleen ben je er natuurlijk nog niet. Net als bij de gedragscode, is ook hier de juiste implementatie cruciaal. Anders blijft zo’n tool op de spreekwoordelijke plank liggen. In een tijd van regelmatige systeem- en software-updates krijgen werknemers weleens last van ’tech-vermoeidheid’. Een nieuw werkproces moet worden aangeleerd en heeft tijd nodig om in te burgeren. Daarom gingen onze NLadviseurs Sander en Koen Wegerif na de oplevering van de tool bij alle vijf gemeenten langs voor een extra cursusprogramma. Werknemers van de groendienst leerden hoe ze de tool kunnen gebruiken. En wij kregen de kans feedback op te halen voor het verder optimaliseren van de tool. Overigens kunnen gemeenten voor specifieke vragen en situaties in het veld via de tool contact opnemen met een van onze ecologen of adviseurs.

Onze adviseurs Koen en Sander geven een training aan groenprofessionals over het gebruik van de digitale gedragscodetool. Er is ruimte voor persoonlijke vragen, maar ook voor feedback. Op die manier kunnen we de tool optimaliseren.

De volgende stap

Deze feedback gebruiken we om de tool voor de Drechtsteden te verbeteren en het gebruik voor hen makkelijker te maken. Maar we denken ook dat deze tool potentie heeft voor een bredere implementatie. Kostbare tijd die gaat zitten in het opstellen van ecologische werkinstructies kan dankzij de tool worden gebruikt voor het realiseren van ‘groene ambities’. Zoals het stimuleren van biodiversiteit, het klimaatadaptief maken van de omgeving of het integreren van ecologisch beheer.

Lees hier meer over onze digitale gedragscodetool en vraag een online demo aan: