Gemeente Nieuwegein werkte de afgelopen periode aan een Omgevingsprogramma Natuur in de stad. Dat is een plan van aanpak om de natuur binnen het Nieuwegeinse Natuurnetwerk robuuster te maken, te verbinden met de gebieden buiten de gemeentegrenzen en de biodiversiteit te vergroten. Daarbij wil de gemeente inwoners en andere partijen betrekken bij het groenbeleid. Wij adviseerden tijdens dit proces over de inhoud van het programma en schreven mee aan het beleidsstuk. Daarnaast droegen we bij aan een intensief participatietraject.
Vanaf april 2023 tot eind 2023 sloten enkele van onze adviseurs aan bij het projectteam van gemeente Nieuwegein. We trokken zó intensief met elkaar op, dat we ons al snel collega’s voelden. Regelmatig werkten we een dag samen op locatie, we overlegden wekelijks en vierden samen tussentijdse mijlpalen. Het team vanuit NLadviseurs bestond uit twee adviseurs biodiversiteit en een communicatieadviseur.
Voor en door de stad
Het omgevingsprogramma is een levend beleidsdocument dat de komende tien jaar gaat fungeren als stevig fundament voor allerlei natuurversterkende initiatieven en maatregelen. Het plan schetst een groen toekomstbeeld voor Nieuwegein en stelt doelen en ambities op om dat toekomstbeeld te kunnen realiseren. Gemeente Nieuwegein vindt het belangrijk dat deze plannen voor, maar ook dóór de stad worden opgesteld. Werken aan een gezonde en toekomstbestendige leefomgeving doe je immers samen. Daarom betrok de gemeente verschillende groepen belanghebbenden bij het totstandkomingsproces van het omgevingsprogramma. Zo konden inwoners, collega’s binnen de gemeente, ondernemers en samenwerkingspartners meedenken en ideeën inbrengen. Elke groep betrokken we op een eigen manier. We ondersteunden bij die participatietrajecten. Hier lees je hoe we dat deden.
Het Omgevingsprogramma Natuur in de stad is een levend document dat de komende tien jaar heldere kaders biedt voor groene projecten in Nieuwegein.
Schrijven, praten, denken en… nog meer schrijven
Het omgevingsprogramma moest in relatief korte tijd worden geschreven en opgeleverd aan de gemeenteraad. De natuur kan immers niet wachten en de gemeente voerde al allerlei groene projecten uit in de buitenruimte. We kozen daarom voor een pragmatische en efficiënte aanpak: het schrijven van het stuk en het participatietraject liepen tegelijkertijd op en pasten we als een (soms best ingewikkelde) puzzel in elkaar. De stadsecoloog en beleidsadviseurs vanuit de gemeente begonnen samen met onze adviseurs aan de onderzoeken, het verzamelen van belangrijke informatie als kaartmateriaal en data over soorten planten en dieren en het vaststellen van ambities en doelen. We maakten die doelen SMART en brachten de huidige en gewenste situatie in de buitenruimte in kaart. Daarbij hielden we bijvoorbeeld ook rekening met de cultuurhistorische landschapskenmerken van Nieuwegein. Ondertussen leverde ook het participatietraject waardevolle input op voor het omgevingsprogramma. Die input verwerkten we tijdens het schrijfproces in het beleidsstuk.
Natuur in de stad: sturing op doelen met vijf pijlers
Gaandeweg ontdekten we een nieuwe manier om al die informatie goed te structureren: alle ambities en doelen schaarden we onder vijf pijlers. Zo kan de gemeente ook over een aantal jaar goed blijven sturen op de doelen van groene projecten. Angelique Hoppezak, beleidsadviseur bij de gemeente Nieuwegein en projectleider voor het omgevingsprogramma: “We zochten naar een goede structuur voor het plan, zodat lezers snel onze visie en doelen kunnen zien. De vijf pijlers verbinden, verbeteren, vergroten, beschermen en betrekken bieden houvast en maken het mogelijk om het omgevingsprogramma begrijpelijk te maken op alle niveaus.” Het omgevingsprogramma werd opgemaakt door vormgever Erik Flokstra. Hij dacht mee over de structuur van het document voor een optimale leesbaarheid. Ook maakte hij verhelderende grafieken, kaarten en mooie illustraties. De communicatieadviseurs hebben de tekst geredigeerd op B1-niveau.
Werken aan de natuur in de stad
Het echte werk vindt buiten plaats. Nu het Omgevingsprogramma Natuur in de stad is vastgesteld, kunnen allerlei groene projecten van start die passen binnen de gestelde ambities en doelen. De komende jaren werkt gemeente Nieuwegein aan haar groene toekomstbeeld met het Omgevingsprogramma Natuur in de stad als fundament. Angelique: “We zijn nu druk met het ontwikkelen van verbindingen in het Natuurnetwerk Nieuwegein langs de A2-zone en we zetten de eerste stappen om de verbinding te maken met onze ‘buren’. Dit jaar voeren we een ander maaibeleid uit en communiceren daar veel over. Daarnaast vervangen we grijs door groen en ‘oud’ groen door natuurlijker groen, dat beter past bij de huidige eisen. We zijn ook bezig met een 0-meting op basis van de Nationale Databank Flora en Fauna en bekijken hoe we de koppeling kunnen maken met Basiskwaliteit Natuur.”
Extra bomen
De gemeente maakt op dit moment een aanvullend Omgevingsprogramma Bomen. Angelique: “Ons Boombeschermingsplan van 2019 was ook toe aan een update. Met het ingaan van de Omgevingswet op 1 januari 2024 volgen we de ingezette koers en krijgen de bomen een ‘eigen’ omgevingsprogramma. We gebruiken dezelfde vijf pijlers als bij Natuur in de stad, zodat we het Omgevingsprogramma Bomen naadloos kunnen invoegen en we straks een totaalprogramma hebben voor al ons groen. Gemeente Nieuwegein is de eerste gemeente in de provincie Utrecht met een vastgesteld omgevingsprogramma voor haar groen en daar zijn we met elkaar heel trots op.” Het Omgevingsprogramma Natuur in de Stad vind je hier.
Lees hoe wij kunnen helpen met het opstellen van bijvoorbeeld een biodiversiteitsplan. Of bekijk onze themapagina Biodiversiteit:
